PRAVILNIK O SPREČAVANJU, RANOM OTKRIVANJU I SUZBIJANJU BOLNIČKIH INFEKCIJA("Sl. glasnik RS", br. 1/2020) |
Ovim pravilnikom propisuju se stručne, organizacione i druge propisane mere koje sprovode zdravstvene ustanove, privatna praksa, socijalne ustanove u kojima se obavlja i zdravstvena delatnost i druga pravna lica koja mogu obavljati i zdravstvenu delatnost u skladu sa zakonom, radi sprečavanja pojave, kao i radi ranog otkrivanja i suzbijanja bolničkih infekcija unutar ustanova, način i postupak za njihovo sprečavanje, kao i način obrazovanja i rada komisije za zaštitu od bolničkih infekcija.
Bolnička infekcija je infekcija nastala kod pacijenata i osoblja u ustanovama iz člana 1. ovog pravilnika, a koja mora da ispunjava i jedan od sledećih uslova:
1) da su se simptomi infekcije pojavili najranije trećeg dana tekuće hospitalizacije ili kasnije (dan prijema = prvi dan), ili su se simptomi infekcije javili na dan prijema, pri čemu je od prethodnog otpusta iz bolnice za akutne poremećaje zdravlja proteklo manje od 48 sati;
2) da je pacijent hospitalizovan sa simptomima infekcije operativnog mesta (ili su se simptomi manifestovali tokom prva dva dana od početka hospitalizacije) ili je pacijent primljen sa antimikrobnom terapijom infekcije operativnog mesta koja se ispoljila u roku od 30 dana od dana operacije, pod uslovom da pacijentu nije ugrađen implantat, ili da pacijent ima duboku infekciju operativnog mesta, odnosno infekciju organa ili prostora koja se ispoljila u roku 90 dana od dana operacije, pod uslovom da je pacijentu implantat ugrađen;
3) da je pacijent hospitalizovan sa simptomima infekcije izazvanom bakterijom Clostridium difficile (ili su se simptomi javili tokom prva dva dana od dana početka hospitalizacije), pri čemu je od prethodnog otpusta iz bolnice za akutne poremećaje zdravlja proteklo manje od 28 dana;
4) ako je neko invazivno medicinsko pomagalo (trahealni tubus, centralni ili periferni venski kateter, urinarni kateter) plasirano prvog ili drugog dana od prijema, a simptomi infekcije povezani sa plasiranim invazivnim medicinskim pomagalom su se razvili pre trećeg dana hospitalizacije.
II EPIDEMIOLOŠKI NADZOR NAD BOLNIČKIM INFEKCIJAMA
Epidemiološki nadzor nad bolničkim infekcijama (u daljem tekstu: epidemiološki nadzor) podrazumeva sistematsko prikupljanje, analizu i tumačenje podataka o bolničkim infekcijama, kao i povratnu informaciju o rezultatima nadzora zdravstvenom osoblju organizacione jedinice u kojoj je nadzor vršen, komisiji za zaštitu od bolničkih infekcija (u daljem tekstu: komisija), i nadležnim ustanovama.
Epidemiološki nadzor omogućava identifikaciju bolesnika koji imaju infekciju ili kolonizaciju, kao i sagledavanje faktora rizika koji su doprineli njenom nastanku.
U epidemiološkom nadzoru koriste se definicije bolničkih infekcija koje objavljuje Zavod za javno zdravlje osnovan za teritoriju Republike Srbije.
Epidemiološki nadzor iz člana 3. stav 1. ovog pravilnika obavljaju zdravstveni radnici nadležni za sprovođenje nadzora.
Obim i vrstu epidemiološkog nadzora određuje komisija ustanove iz člana 1. ovog pravilnika prema vrsti zdravstvene delatnosti koju obavlja u skladu sa zakonom.
U privatnoj praksi i pravnom licu koje obavlja i određene poslove zdravstvene delatnosti u skladu sa zakonom, obim i vrstu epidemiološkog nadzora određuje lice odgovorno za nadzor nad bolničkim infekcijama. Zdravstvene ustanove koje obavljaju zdravstvenu delatnost na sekundarnom i tercijarnom nivou zdravstvene zaštite sprovode nadzor kontinuirano, praćenjem incidencije. Nadzor nad infekcijama izazvanim bakterijom Clostridium difficile i infekcijama operativnog mesta se vrši prema metodu Evropskog centra za prevenciju i kontrolu bolesti. Povremeno se, prema epidemiološkim indikacijama, sprovodi studija prevalencije u organizacionim jedinicama sa povišenim rizikom od nastanka bolničkih infekcija.
Studija prevalencije sprovodi se u zdravstvenim ustanovama i drugim subjektima iz člana 1. ovog pravilnika na teritoriji Republike Srbije, periodično na pet godina, u skladu sa planom koji priprema Zavod za javno zdravlje osnovan za teritoriju Republike Srbije, u saradnji sa Republičkom stručnom komisijom za nadzor nad bolničkim infekcijama.
1. Organizacija epidemiološkog nadzora
Zdravstvena ustanova i drugi subjekti iz člana 1. ovog pravilnika, donosi program za prevenciju i suzbijanje bolničkih infekcija (u daljem tekstu: program) i godišnji plan za prevenciju i suzbijanje bolničkih infekcija (u daljem tekstu: plan).
Programom se utvrđuju dugoročni ciljevi, aktivnosti i metod rada, vrsta i obim epidemiološkog nadzora, način organizovanja sprovođenja i kontrole sprovođenja epidemiološkog nadzora, učesnici u sprovođenju programa i njihovi zadaci.
Planom se utvrđuju aktivnosti za zaštitu od pojave bolničkih infekcija u toku jedne kalendarske godine.
U zdravstvenim ustanovama i socijalnim ustanovama u kojima se obavlja i zdravstvena delatnost, predlog programa i plana sačinjava komisija, a donosi ga direktor ustanove.
U privatnoj praksi i pravnom licu koje obavlja i određene poslove zdravstvene delatnosti u skladu sa zakonom, program i plan donosi lice odgovorno za nadzor nad bolničkim infekcijama.
Program iz st. 1. i 2. ovog člana revidira se jednom u tri godine i dostavlja se nadležnom institutu, odnosno zavodu za javno zdravlje.
Plan iz st. 1. i 2. ovog člana za narednu godinu, donosi se najkasnije do 31. decembra tekuće godine.
2. Komisija za zaštitu od bolničkih infekcija
Zdravstvena ustanova i socijalna ustanova u kojoj se obavlja i zdravstvena delatnost formira komisiju i ima zdravstvene radnike nadležne za nadzor nad bolničkim infekcijama.
Privatna praksa i pravno lice koje obavlja i određene poslove zdravstvene delatnosti u skladu sa zakonom, umesto komisije ima lice odgovorno za nadzor nad bolničkim infekcijama.
Univerzitetski klinički centri pored komisije iz stava 1. ovog člana mogu obrazovati i komisije na nivou organizacionih jedinica sa povećanim rizikom od nastanka bolničkih infekcija u skladu sa programom ustanove.
Komisiju čine predsednik komisije i članovi.
Predsednik komisije imenuje zamenika predsednika i članove komisije.
Članove komisije koja se obrazuje na nivou organizacionih jedinica iz člana 7. stav 3. ovog pravilnika imenuje rukovodilac organizacione jedinice.
Rad komisije se uređuje poslovnikom o radu.
Sednicama komisije pored članova mogu prisustvovati i druga lica po pozivu predsednika komisije a u skladu sa dnevnim redom sednice.
U zdravstvenim ustanovama koje obavljaju zdravstvenu delatnost na primarnom nivou zdravstvene zaštite i u socijalnoj ustanovi u kojoj se obavlja i zdravstvena delatnost, komisiju čine:
1) rukovodioci organizacionih jedinica ustanove ili zaposleni koje predlože rukovodioci organizacionih jedinica;
2) doktor medicine specijalista epidemiologije;
3) zaposleni koji je odgovoran za upravljanje medicinskim otpadom;
4) glavna sestra ustanove;
5) zdravstveni radnik zadužen za prevenciju i suzbijanje bolničkih infekcija koji ima srednje obrazovanju u trajanju od četiri godine ili zdravstveni radnik sa višim, odnosno visokim obrazovanjem na studijama prvog stepena (osnovne strukovne, osnovne akademske ili specijalističke strukovne studije).
Ako u zdravstvenim ustanovama koje obavljaju zdravstvenu delatnost na primarnom nivou zdravstvene zaštite i u socijalnoj ustanovi u kojoj se obavlja i zdravstvena delatnost, nema zaposlenog doktora medicine specijaliste epidemiologije, za člana komisije može se imenovati drugi doktor medicine specijalista epidemiologije, edukovan iz oblasti bolničkih infekcija, u skladu sa zakonom.
U zdravstvenim ustanovama koje obavljaju zdravstvenu delatnost na sekundarnom i tercijarnom nivou zdravstvene zaštite, komisiju čine:
1) rukovodioci organizacionih jedinica iz oblasti hirurgije, anesteziologije i interne medicine;
2) doktor medicine specijalista epidemiologije;
3) doktor medicine specijalista mikrobiologije;
4) doktor medicine specijalista za infektivne bolesti;
5) doktor medicine specijalista higijene;
6) doktor medicine specijalista klinički farmakolog;
7) glavna sestra zdravstvene ustanove;
8) zdravstveni radnik zadužen za prevenciju i suzbijanje bolničkih infekcija koji ima srednje obrazovanje u trajanju od četiri godine ili zdravstveni radnik sa višim, odnosno visokim obrazovanjem na studijama prvog stepena (osnovne strukovne, osnovne akademske ili specijalističke strukovne studije);
9) zaposleni koji je odgovoran za upravljanje medicinskim otpadom.
Ako zdravstvena ustanova iz stava 1. ovog člana nema zaposlenog doktora medicine specijalistu epidemiologije, za člana komisije može se imenovati drugi doktor medicine specijalista epidemiologije, sa edukacijom iz oblasti bolničkih infekcija u skladu sa zakonom.
Ako zdravstvena ustanova iz stava 1. ovog člana, nema zaposlenog doktora medicine specijaliste iz stava 1. tač. 3)-6) ovog člana, za člana komisije može se imenovati drugi zaposleni doktor medicine druge specijalnosti.
U zdravstvenim ustanovama koje obavljaju zdravstvenu delatnost na više nivoa zdravstvene zaštite, komisiju čine:
1) rukovodioci organizacionih jedinica ustanove ili zaposleni koje predlože rukovodioci organizacionih jedinica;
2) doktor medicine specijalista epidemiologije odnosno drugi doktor medicine, specijalista, u skladu sa programom te ustanove;
3) zaposleni koji je odgovoran za upravljanje medicinskim otpadom;
4) zdravstveni radnik koji ima srednje obrazovanje u trajanju od četiri godine ili zdravstveni radnik sa višim, odnosno visokim obrazovanjem na studijama prvog stepena (osnovne strukovne, osnovne akademske ili specijalističke strukovne studije).
Zdravstvena ustanova i socijalna ustanova u kojoj se obavlja i zdravstvena delatnost, o sastavu komisije obaveštava nadležni institut, odnosno zavod za javno zdravlje.
Komisija obavlja sledeće poslove:
1) donosi i periodično revidira program i stručno- metodološka uputstva za mere prevencije i suzbijanja bolničkih infekcija;
2) dostavlja uputstva u pismenoj ili elektronskoj formi svim organizacionim jedinicama;
3) donosi godišnji plan rada komisije kojim:
(1) određuje stručne prioritete u suzbijanju bolničkih infekcija prema epidemiološkoj situaciji, kao i postupke u okviru mera za prevenciju i suzbijanje bolničkih infekcija u skladu sa preporukama i uputstvima Republičke stručne komisije za nadzor nad bolničkim infekcijama;
(2) određuje metod u praćenju bolničkih infekcija prema preporuci doktora medicine specijaliste epidemiologije;
(3) prati primenu preporuka i mera za prevenciju i suzbijanje bolničkih infekcija;
(4) analizira kretanje bolničkih infekcija i utvrđuje prioritete u epidemiološkom nadzoru;
(5) analizira i prati potrošnju lekova koji se koriste u terapiji infekcija i daje preporuke za racionalnu i efikasnu prevenciju i terapiju bolničkih infekcija;
(6) sarađuje sa nadležnim institutima, odnosno zavodima za javno zdravlje;
(7) razmatra periodične izveštaje koje priprema organizaciona jedinica za bolničke infekcije u zdravstvenim ustanovama, na sekundarnom i tercijarnom nivou zdravstvene zaštite, odnosno zdravstveni radnik zadužen za prevenciju i suzbijanje bolničkih infekcija koji ima srednje obrazovanje u trajanju od četiri godine ili zdravstveni radnik sa višim, odnosno visokim obrazovanjem na studijama prvog stepena (osnovne strukovne, osnovne akademske ili specijalističke strukovne studije) u saradnji sa doktorom medicine specijalistom epidemiologije;
(8) podnosi periodične izveštaje odgovornom licu - direktoru ustanove i nadležnom institutu, odnosno zavodu za javno zdravlje.
Rad komisije odvija se na sastancima koji se organizuju najmanje dva puta godišnje, a po potrebi i češće, zavisno od epidemiološke situacije u pogledu bolničkih infekcija.
Članovi komisije za svoj rad odgovorni su direktoru zdravstvene, odnosno socijalne ustanove u kojoj se obavlja i zdravstvena delatnost.
Direktor ustanove odgovoran je za sprovođenje mera prevencije i suzbijanja bolničkih infekcija.
Zdravstvena ustanova na sekundarnom i tercijarnom nivou zdravstvene zaštite ima organizacionu jedinicu za bolničke infekcije (služba, odeljenje, grupa, odsek, kabinet i sl.).
Zdravstvene ustanove na primarnom nivou, zdravstvene ustanove koje obavljaju zdravstvenu delatnost na više nivoa zdravstvene zaštite socijalne ustanove u kojima se obavlja i zdravstvena delatnost, privatna praksa i druga pravna lica koja obavljaju i određene poslove iz zdravstvene delatnosti u skladu sa zakonom, u obavezi su da imaju jednog zdravstvenog radnika koji ima srednje obrazovanje u trajanju od četiri godine ili zdravstvenog radnika sa višim, odnosno visokim obrazovanjem na studijama prvog stepena (osnovne strukovne, osnovne akademske ili specijalističke strukovne studije) iz člana 9. stav 1. tačka 5) ovog pravilnika koji obavlja i poslove vezane za prevenciju i suzbijanje bolničkih infekcija, i koji je edukovan iz oblasti bolničkih infekcija u skladu sa zakonom.
Ako privatna praksa, u skladu sa zakonom, nema zaposleno lice iz stava 2. ovog člana, poslove vezane za prevenciju i praćenje bolničkih infekcija, obavlja njen osnivač.
3. Organizaciona jedinica za bolničke infekcije
Organizacione jedinice za bolničke infekcije se formiraju u skladu sa zakonom.
Organizacionu jedinicu za bolničke infekcije iz člana 14. stav 1. ovog pravilnika, čine zaposleni doktor medicine specijalista epidemiologije i zdravstveni radnik iz člana 10. stav 1. tač. 2) i 8) ovog pravilnika koji obavljaju poslove vezane za prevenciju i suzbijanje bolničkih infekcija, edukovani iz oblasti bolničkih infekcija u skladu sa zakonom.
Broj zaposlenih u organizacionoj jedinici za bolničke infekcije zavisi od broja postelja u ustanovi u skladu sa zakonom.
Organizaciona jedinica treba da ima jednog doktora medicine specijalistu epidemiologije na najmanje 400 bolničkih postelja, sa uvećanjem za jednog epidemiologa na svakih narednih 600 postelja koji je dodatno osposobljen u najmanje jednom semestru postdiplomskog obrazovanja u oblasti epidemiološkog nadzora, prevencije i kontrole bolničkih infekcija ili koji je dodatno osposobljen kroz teoretski i praktični rad u najmanje 300 sati nastave.
Organizaciona jedinica treba da ima jednog zdravstvenog radnika zaduženog za prevenciju i suzbijanje bolničkih infekcija koji ima srednje obrazovanje u trajanju od četiri godine ili zdravstvenog radnika sa višim odnosno, visokim obrazovanjem na studijama prvog stepena (osnovne strukovne, osnovne akademske ili specijalističke strukovne studije) koji obavlja poslove vezane za prevenciju i suzbijanje bolničkih infekcija na svakih 200 bolničkih postelja koji je dodatno osposobljen u trajanju od najmanje 300 sati nastave u obliku teoretskog ili praktičkog rada pri čemu se praktički rad mora obaviti u visoko rizičnim odeljenjima u bolnici sa razvijenom praksom u prevenciji i kontroli bolničkih infekcija.
Ako zdravstvena ustanova iz člana 14. stav 1. ovog pravilnika nema zaposlenog doktora medicine specijalistu epidemiologije, poslove iz stava 2. ovog člana, može obavljati drugi doktor medicine specijalista epidemiologije, edukovan iz oblasti bolničkih infekcija u skladu sa zakonom.
Organizaciona jedinica za bolničke infekcije iz člana 14. ovog pravilnika, prati zdravstveno stanje hospitalizovanih pacijenata, predlaže i prati sprovođenje mera prevencije i suzbijanja bolničkih infekcija.
Poslovi doktora medicine specijaliste epidemiologije iz člana 10. stav 1. tačka 2) ovog pravilnika u okviru organizacione jedinice za bolničke infekcije su:
1) praćenje epidemiološke situacije u pogledu bolničkih infekcija primenom epidemiološkog metoda koji je po vrsti i obimu utvrđen planom i programom ustanove iz člana 6. ovog pravilnika, postavljanje dijagnoze bolničkih infekcija u skladu sa članom 3. ovog pravilnika;
2) analiziranje epidemiološke situacije na osnovu prikupljenih podataka i periodično, najmanje jednom kvartalno, izveštavanje komisije ili komisije na nivou organizacionih jedinica iz člana 7. ovog pravilnika u skladu sa pravilnikom ustanove;
3) učestvovanje u pripremi preporuka i stručno metodoloških uputstava za prevenciju i suzbijanje bolničkih infekcija;
4) praćenje primene preporuka i stručno metodoloških uputstava za prevenciju i suzbijanje bolničkih infekcija, kao i procene efikasnosti primenjenih mera;
5) registrovanje i evidentiranje bolničkih infekcija, odnosno kolonizacija prema utvrđenim prioritetima i izolatima bakterija od epidemiološkog značaja.
6) prikupljanje prijava pojedinačnih bolničkih infekcija na propisanom obrascu potpisanom od strane lekara koji je bolničku infekciju registrovao i slanje nadležnom institutu, odnosno zavodu za javno zdravlje u skladu sa zakonom;
7) vođenje knjige evidencije bolničkih infekcija registrovanih i prijavljenih na nivou ustanove u skladu sa zakonom;
8) pružanje stručne pomoći doktorima medicine u svakodnevnom radu;
9) prijavljivanje sumnje na epidemiju bolničkih infekcija doktoru medicine specijalisti epidemiologije nadležnog instituta, odnosno zavoda za javno zdravlje na način i u roku predviđenim zakonom;
10) saradnja sa doktorom medicine specijalistom epidemiologije nadležnog instituta, odnosno zavoda za javno zdravlje, pri istraživanju epidemije i utvrđivanju preporuka i mera za suzbijanje epidemije u skladu sa zakonom;
11) davanje preporuka zaduženim licima pri planiranju građevinskih radova u ustanovi sa aspekta prevencije i suzbijanja bolničkih infekcija;
12) davanje preporuka zaduženim licima za javne nabavke u ustanovi pri planiranju nabavke sredstava za dezinfekciju, sterilizaciju, medicinskog i drugog pribora i opreme sa aspekta prevencije i suzbijanja bolničkih infekcija;
13) organizovanje kontinuirane edukacije za zaposlena lica u zdravstvenoj ustanovi, u skladu sa zakonom;
14) bezbedno čuvanje podataka, u skladu sa zakonom;
15) pripremanje periodičnih izveštaja koji se, nakon usvajanja od strane komisije, dostavljaju nadležnom institutu, odnosno zavodu za javno zdravlje.
Poslovi zdravstvenog radnika zaduženog za prevenciju i suzbijanje bolničkih infekcija iz člana 10. stav 1. tačka 8) ovog pravilnika, u okviru organizacione jedinice za bolničke infekcije su:
1) dnevno prikupljanje podataka o pacijentima koji su u riziku za nastanak bolničkih infekcija prema programu i planu ustanove, upisivanje podataka u obrazac za nadzor koji je prihvatila i odobrila komisija ustanove i obaveštavanje doktora medicine specijalistu epidemiologije iz člana 10. stav 1. tačka 2) ovog pravilnika nadležnog za bolničke infekcije o prikupljenim podacima;
2) učestvovanje u pripremi preporuka i stručno metodoloških uputstava za prevenciju i suzbijanje bolničkih infekcija sa aspekta izvođenja sestrinskih procedura;
3) praćenje primene preporuka i stručno metodoloških uputstava za prevenciju i suzbijanje bolničkih infekcija;
4) dnevni uvid u izdate nalaze mikrobiološke laboratorije;
5) uvid u rezultate kontrole sterilizacije;
6) praćenje bolničke infekcije, odnosno kolonizacije prema utvrđenim prioritetima i izolatima bakterija od epidemiološkog značaja;
7) pružanje stručne pomoći zaposlenim licima u svakodnevnom radu;
8) pružanje pomoći doktoru medicine specijalisti epidemiologije iz člana 10. stav 1. tačka 2) ovog pravilnika, pri istraživanju epidemije bolničke infekcije i pri utvrđivanju preporuka i mera za suzbijanje epidemije;
9) učestvovanje u kontinuiranoj edukaciji za zaposlena lica u zdravstvenoj ustanovi;
10) bezbedno čuvanje podataka, u skladu sa zakonom.
Zdravstveni radnik iz stava 1. ovog člana, koji obavlja poslove vezane za prevenciju i suzbijanje bolničkih infekcija, za svoj rad neposredno odgovara doktoru medicine specijalisti epidemiologije iz člana 10. stav 1. tačka 2) ovog pravilnika.
Poslovi zdravstvenog radnika iz člana 9. stav 1. tačka 5) i člana 11. stav 1. tačka 4) ovog pravilnika koji obavlja poslove vezane za prevenciju i suzbijanje bolničkih infekcija u ustanovama koje nemaju organizacionu jedinicu za bolničke infekcije su:
1) učestvovanje u pripremi preporuka za prevenciju i suzbijanje bolničkih infekcija;
2) praćenje primene preporuka, postupaka i mera za prevenciju i suzbijanje bolničkih infekcija;
3) uvid u rezultate kontrole sterilizacije;
4) praćenje primena mera bezbednog upravljanja opasnim otpadom;
5) učestvovanje u kontinuiranoj edukaciji za zaposlena lica u zdravstvenoj ustanovi.
4. Uloga instituta, odnosno zavoda za javno zdravlje u epidemiološkom nadzoru nad bolničkim infekcijama
Institut, odnosno zavod za javno zdravlje, organizuje epidemiološki nadzor nad bolničkim infekcijama u zdravstvenim ustanovama i drugim subjektima iz člana 1. ovog pravilnika na teritoriji za koju je osnovan.
Institut, odnosno zavod za javno zdravlje:
1) pruža potrebnu stručno-metodološku pomoć zdravstvenim ustanovama ili drugom subjektu iz člana 1. ovog pravilnika tokom organizovanja i izvođenja epidemiološkog nadzora nad bolničkim infekcijama;
2) učestvuje u radu komisije;
3) prikuplja i analizira dostavljene prijave i izveštaje o bolničkim infekcijama iz ustanova na teritoriji svoje nadležnosti;
4) vrši ispitivanje epidemija bolničkih infekcija u saradnji sa organizacionom jedinicom za bolničke infekcije odnosno zdravstvenim radnikom koji obavlja poslove vezane za prevenciju i suzbijanje bolničkih infekcija i Komisijom ustanove na teritoriji svoje nadležnosti;
5) predlaže mere za sprečavanje prenošenja bolničkih infekcija u epidemiji;
6) organizuje kontinuiranu edukaciju iz oblasti bolničkih infekcija, u skladu sa zakonom;
7) sačinjava izveštaje o bolničkim infekcijama u ustanovama na teritoriji svoje nadležnosti i dostavlja ih Zavodu za javno zdravlje osnovanom za teritoriju Republike Srbije.
5. Uloga Zavoda za javno zdravlje osnovanog za teritoriju Republike Srbije u epidemiološkom nadzoru nad bolničkim infekcijama
Zavod za javno zdravlje osnovan za teritoriju Republike Srbije, organizuje epidemiološki nadzor nad bolničkim infekcijama u zdravstvenim ustanovama i drugim subjektima iz člana 1. stav 2. ovog pravilnika i prati kretanje bolničkih infekcija na teritoriji Republike Srbije na osnovu izveštaja instituta, odnosno zavoda za javno zdravlje.
Zavod za javno zdravlje osnovan za teritoriju Republike Srbije:
1) organizuje epidemiološki nadzor nad bolničkim infekcijama na teritoriji Republike Srbije;
2) pruža stručnu pomoć u oblasti bolničkih infekcija institutima, odnosno zavodima za javno zdravlje na teritoriji Republike Srbije;
3) koordinira i učestvuje u proceni efikasnosti mera prevencije i nadzora nad bolničkim infekcijama na teritoriji Republike Srbije;
4) priprema izveštaje dva puta godišnje o kretanju bolničkih infekcija na osnovu podataka instituta, odnosno zavoda za javno zdravlje na teritoriji Republike Srbije i dostavlja ih Republičkoj stručnoj komisiji za nadzor nad bolničkim infekcijama i ministarstvu nadležnom za poslove zdravlja;
5) priprema republičke programe, planove, preporuke (vodiče) i stručno metodološka uputstva za njihovu primenu iz oblasti prevencije bolničkih infekcija i nadzora nad bolničkim infekcijama u saradnji sa institutima, odnosno zavodima za javno zdravlje, referentnim zdravstvenim ustanovama i Republičkom stručnom komisijom za nadzor nad bolničkim infekcijama u skladu sa zakonom;
6) organizuje kontinuiranu edukaciju iz oblasti prevencije i suzbijanja bolničkih infekcija, u skladu sa zakonom;
7) pruža neophodne informacije ministarstvu nadležnom za poslove zdravlja u pogledu bolničkih infekcija u zdravstvenim ustanovama i drugim subjektima iz člana 1. stav 2. ovog pravilnika.
8) obavlja stručne, administrativne, tehničke i informativne poslove za potrebe Republičke stručne komisije za nadzor nad bolničkim infekcijama, u skladu sa zakonom.
6. Uloga Republičke stručne komisije za nadzor nad bolničkim infekcijama
Republičku stručnu komisiju za nadzor nad bolničkim infekcijama, na predlog Zavoda za javno zdravlje osnovanog za teritoriju Republike Srbije i referentnih zdravstvenih ustanova, obrazuje ministar u skladu sa zakonom.
Republička stručna komisija za nadzor nad bolničkim infekcijama iz stava 1. ovog člana:
1) učestvuje u pripremi republičkih programa, planova, preporuka (vodiča) i stručno metodoloških uputstava iz oblasti prevencije bolničkih infekcija i nadzora nad bolničkim infekcijama,
2) razmatra godišnje izveštaje o kretanju bolničkih infekcija koje priprema Zavod za javno zdravlje osnovan za teritoriju Republike Srbije,
3) razmatra uspešnost sprovođenja mera prevencije bolničkih infekcija i nadzora nad bolničkim infekcijama i uspešnost realizovanih republičkih programa, planova i stručno metodoloških uputstava i daje zaključke i preporuke za unapređenje zaštite stanovništva od bolničkih infekcija,
4) pruža neophodne informacije ministarstvu nadležnom za poslove zdravlja, u vezi sa bolničkim infekcijama u zdravstvenim ustanovama.
III MERE ZA PREVENCIJU I SUZBIJANJE BOLNIČKIH INFEKCIJA
Prevencija i suzbijanje bolničkih infekcija predstavlja skup aktivnosti u oblasti bezbednosti pacijenata tokom pružanja zdravstvene zaštite, kao i bezbednosti zaposlenih lica. U sprovođenju tih aktivnosti odgovorni su svi zaposleni u zdravstvenoj ustanovi i drugim subjektima iz člana 1. ovog pravilnika.
Mere za prevenciju i suzbijanje bolničkih infekcija koje se sprovode u skladu sa zakonom i sadržane su u procedurama i stručno metodološkim uputstvima su:
1) pregled, trijaža i sanitarna obrada bolesnika pri prijemu na bolničko lečenje i prema kliničkim indikacijama, mikrobiološka i epidemiološka obrada bolesnika;
2) sprovođenje sanitarno-higijenskih postupaka pri radu, propisano ponašanje zaposlenih, bolesnika i posetilaca unutar zdravstvene ustanove i drugih subjekata iz člana 1. ovog pravilnika;
3) čišćenje, pranje, dezinfekcija svih radnih površina i pripadajuće opreme i provetravanje radnih prostorija;
4) higijena ruku, radne odeće i obuće;
5) dezinfekcija instrumenata i medicinskog pribora;
6) sterilizacija opreme i pribora za medicinske postupke;
7) aseptični postupci pri radu;
8) prikupljanje, razvrstavanje, pranje, sterilizacija i transport rublja na način da se izbegne ukrštanje puteva "čisto-nečisto";
9) obezbeđivanje zdravstvene bezbednosti namirnica, uključujući vodu za piće, i redovnu kontrolu njene zdravstvene ispravnosti, kao i obezbeđivanje sanitarno-tehničkih i higijenskih uslova prilikom prijema, čuvanja i podele hrane;
10) obezbeđivanje zdravstvene ispravnosti i kvaliteta vode za potrebe hemodijalize;
11) obezbeđivanje kvaliteta vazduha;
12) dezinfekcija, dezinsekcija i deratizacija u ustanovi i neposrednoj okolini;
13) bezbedno upravljanje medicinskim otpadom;
14) rano otkrivanje i lečenje obolelih od bolničkih infekcija, izolacija obolelih, odnosno kolonizovanih prema epidemiološkim indikacijama i prioritetima;
15) prikupljanje podataka, evidentiranje bolničkih infekcija, prijavljivanje bolničkih infekcija, analiza i izveštavanje o bolničkim infekcijama;
16) praćenje i suzbijanje rezistencije pojedinih vrsta mikroorganizama na antimikrobne lekove, praćenje potrošnje antibiotika i protokolisana upotreba antibiotika;
17) upisivanje rezultata lekarskog pregleda, epidemiološke i mikrobiološke obrade u izveštaj, a u otpusnoj listi pacijenta upisivanje prisustvo mikroorganizama sa značajnim oblicima rezistencije, kao uzročnika infekcije ili kolonizacije, kao i preporuka o daljem lečenju ili zaštiti pacijenta;
18) sprovođenje preventivnih i specifičnih mera kod pacijenata i zdravstvenih radnika, zdravstvenih saradnika i drugih zaposlenih lica (imunizacija, hemoprofilaksa, seroprofilaksa);
19) zbrinjavanje, prijavljivanje i praćenje zdravstvenih radnika, zdravstvenih saradnika i drugih zaposlenih lica, prilikom ozleda oštrim predmetima u zdravstvenoj ustanovi i drugom subjektu iz člana 1. stav 2. ovog pravilnika i kontaminacije kože i sluzokože biološkim materijalom, posebno onih lica koja su profesionalno izložena potencijalno infektivnom materijalu;
20) obezbeđivanje sanitarno-higijenske i tehničke ispravnosti objekta, opreme i instalacija prema medicinskim potrebama;
21) kontinuirana edukacija edukatora - članova organizacione jedinice za bolničke infekcije o epidemiologiji bolničkih infekcija, metodologiji epidemiološkog nadzora i savremenim metodama prevencije i suzbijanja bolničkih infekcija baziranim na dokazima, kao i nadzora nad sanitarno-higijenskim uslovima;
22) kontinuirana edukacija zaposlenih lica o savremenim metodama prevencije i suzbijanja bolničkih infekcija baziranim na dokazima, u skladu sa zakonom.
Procedure i stručno metodološka uputstva sprovođenja mera iz člana 24. ovog pravilnika sastavni su deo programa iz člana 5. stav 1. ovog pravilnika.
Danom stupanja na snagu ovog pravilnika prestaje da važi Pravilnik o sprečavanju, ranom otkrivanju i suzbijanju bolničkih infekcija ("Službeni glasnik RS", broj 77/15).
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije" a odredbe člana 9. stav 2, člana 10. stav 2. i člana 15. stav 6. ovog pravilnika važe do 31. decembra 2025. godine.
